Cuento nahuatl La coneja y la coyota In koyotl iuan toxtli



In koyotl iuan toxtli









Opunemia se koyotl iuan se toxtli. Oponemia ke kuatakta se manzana onotelkes se ipan ikojllo kuako okuala se koyotl ikile y suberea kiliya nexkua se toxtli okile in koyotl aman niyas nokonkuas okse leleno, in toxtli okimakal okuito inikua maka ixkua se manzana y onikua sakiue manzana ke se openemia nitlakuatakta xoxokua y tepistik o mu salu milak tletik in toxhtli oya iuan koyotl ocotlakake






okse tonale onokult onixnextito in toxtli pa se xaxokol kikuatika xaxokol se koyotl okili kenemi u guaska de yal opunemia in toxtli onikchichi kenemi onikili mikiliya ixkuake  xaxokol  iua  oniktlakal  in  xoxokue  y  tepistik y niman in koyotl okotlakalke pa in lali o munpulo.  Al amantitlaxtlakuas in tlanemilis olla tetemato de in toxtli y nima okinexti onixtito kichi chitika y tatapagua in kuakon okili le ukichi juini oponemia, in toxtlinima ukili kenemi ya kisayaya de in tlaltikpoktli oquito kita ya ixkuile alt iua lakan tix mak nex kua  anya ti mikia kuako in koyotl okitu kema oese suniman koyotl nakomokuis y tatapame niman lo kichichiki onikakak ipan tanatla se kotiotla oya okijson in itenpa okison se tonaltie se nexhchiya in toxtli opek ika nokaya kuaya de in koyotl opek kitlapiusokua se tunetle okuito ya yo opek kiokuis y kuakon maxtle y se okito ya opet in moxtle se onoka koyotl aman tanatle nochime tlapiosokue kuuko in koyotl se miskualania iokito naja iniyo nokotetemos ojon kichichikua xaxayakme in kuato y maya se palakaxtli oya okile o niman okilitusi in toxtli okito tlaotikitak maka nexkua y te ixkuala nimismakas chachuyac iua nimaltis ileuitll se tiopixke akatotoponaltin kanokon kemano la kayita okili kema aman yaya eya endeki in toxtli okuikak se poxa tritl naman tlako se akuilit kuanko tonochime kuako namemiya kauke okito in toxtli neschiya naja noniyas nipanos por un inikua in neschiya okichichi kues coyotla in koyotl onotlalo quixmatis nukuiltiya okuitik tonochime oese kuako se koyotl omit satlako quixchmatis






nukuiltiya okuitik tinochime oese kuato in koyotl omit satlako onalkuiltiva.



Nombre:    Josefina Sánchez de la Cruz
2º.  Lugar
Lugar:        Cascalotera, Municipio de Copalillo, Gro.
Lengua:     Náhuatl
Región:        Norte 1996
Categoría Infantil





La coneja y la coyota





Había una vez una coyota y una coneja. La coneja estaba comiendo manzanas trepada en el árbol cuando llegó la coyota, quien saboreándose la carne de conejo se dijo:
  Ahora voy a comer algo bueno.
Pero la coneja se dio cuenta y le dijo:
   Amiga, no me comas, mejor cómete unas manzanas.
Y se las comió, pero la última manzana que se había co- mido era verde y dura, la cual se le tuvo que atorar en la garganta; la coneja se fue y la coyota quedó tirada. Por suerte al otro día se volvieron a encontrar, la coneja trepada en un guayabo comiendo guayabas.  Al momento la coyota le reclamó de la burla que le había hecho, pero la coneja la supo hacer porque la invitó a comer guayabas y al fin de todo las tiró verdes y duras. En un instante la coyota cayó al suelo desmayada; al recuperar el sentido fue en busca de la coneja y la volvió encontrar haciendo maletas. Cuando le reclamó del “desmadre” que le había hecho fue cuando la coneja inventó algo que le salvó la vida y le dijo:
   Mira, viene el fin del mundo y estoy haciendo petacas para salvar muchas vidas, y si no me comes te salvarás tam- bién y te regalaré una petaca.
La coyota aceptó el trato; al otro día muy temprano pasó a recoger su petaca inmediatamente, pero la coneja le dijo que se metiera dentro de la petaca y más tarde cosieron el






ribete de la petaca, en ese momento la coneja empezó a burlarse de la coyota orinando la petaca y le decía:
  ¡Empezó a llover!, ¡empezó el viento!
Y así quedó la coyota dentro de la petaca toda orinada.
Cuando ella salió dijo:
   Voy en busca de la condenada coneja.
Pero la encontró haciendo máscaras y le reclamó al mo- mento; la coneja muy astuta le dijo:
  Mira, no me comas, te voy a regalar una máscara para que vayamos a la fiesta en donde nos divertiremos, habrá una fiesta religiosa y además muchos castillos de fuego.
Cuando la coyota aceptó el trato, la coneja llevaba una caja de cerillos y llegaron en medio de un carrizal en donde todo estaba muy reseco y nuevamente le volvió a decir:
  ¡Espérame, voy a pasar por una amiga!
Y  fue el momento en que se deshizo de la coyota. La coneja corrió a prenderle fuego al carrizal por todos lados para que la coyota muriera en medio del fuego.
 







Comentarios

Entradas populares