Nombres indigenas M


significado en español
voz en lengua indígena
género
pueblo indígena
Madera roja
Chacte
F
Maya (Maya’wiinik)
Madera verde
Yaxal te’
F
Tojolabal (Tojolwinik’otik)
Madre
Iyerúame
F
Tarahumara (Rarámuri)
Madre creadora
Xmukane
F
Quiché
Madre de la milpa
Me’ixim
F
Tzotzil (Baats’il winik)
Madre  de los pescados y del agua que corre
Utlanak
F
Huichol (Wixarika)
Madre del cenote
Ix Tan Dz’onot
F
Maya (Maya’wiinik)
Madre del maíz amarillo
Tatei Niwetsika
F
Huichol (Wixarika)
Madre del maíz oscuro
Tatei Utianaka
F
Huichol (Wixarika)
Madre de la tierra renaciente
Tatei Yurianaka 28
F
Huichol (Wixarika)
Madre maíz
Tatei Nia’ariwame
F
Huichol (Wixarika)
Madre tierra
Ixmucané
F
Maya (Maya’wiinik)
Madre universal
Ak Na’
F
Lacandón (Hach winik  o Hach t’an)
Madre, que cobija
Jin’awil
F
Tepehuano (O’dam)
Madrugada
Saqirik
F
Quiché
Maestro
Temachtiani
M
Nahua
Maestro litúrgico
Temastian
M
Yaqui (Yoreme)
Maguey
Akenba
M
Purépecha (P’urépecha)

Jamási
M
Purépecha (P’urépecha)

Maal
M
Kiliwa (Ko’lew)
Maguey sagrado
Teometl
M
Nahua
Maíz
Andárani
M
Purépecha (P’urépecha)

Bachi
M
Yaqui (Yoreme)

Hapxöl
M
Seri (Con caac)

Imari
M
Huichol (Wixarika)

Ithith
M
Huasteco (Teenek de San Luis Potosí)

‘Iku o Ikuri
M
Huichol (Wixarika)
Maíz
Ixim o iximal
M
Tojolabal (Tojolwinik’otik)

Luhaa
M


Pame (Xi’ui) Nann
M
Amuzgo (Tzjon noan)

Shuba
M
Zapoteco (Binnizá)

Sume
M
Tarahumara (Rarámuri)

Sunu
M
Guarijío (Warihó)

Ta’thuwí
M
Matlatzinca

Ta’yiit
M
Kiliwa (Ko’lew)

Tiríapu
M
Purépecha (P’urépecha)

Tsíri
M
Purépecha (P’urépecha)

Yixmal
M
Tzotzil (Baats’il winik)

Yujme
M
Mazateco (Ha shuta enima)

Yuuri
M
Cora (Náayari)

Zentli
M
Nahua
Maíz amarillo
Taxawime
F
Huichol (Wixarika)
Maíz azu
Ic’al ixim
M
Tzotzil (Baats’il winik)

Sunú ichori
M
Tarahumara (Rarámuri)

Yuawime
F
Huichol (Wixarika)
Maíz blanco
Tuxame
F
Huichol (Wixarika)
Maíz colorado
Tsíri charhápiti 29
M
Purépecha (P’urépecha)
Maíz entreverado
Xacin
M
Maya (Maya’wiinik)
Maíz morado
Ta’lawime
F
Huichol (Wixarika)

Yaxte´ixim
M
Tzeltal (Batzil k’op)
Maíz negro
Lakatzi’t
M
Totonaca (Tutunaku)

Yaxum
M


Chol (Winik) Yuyuawi
M
Huichol (Wixarika)
Maíz pinto
Chichinawí
M
Huichol (Wixarika)

Tsayule
F
Huichol (Wixarika)
Maíz recién nacido
Piráni
M
Purépecha (P’urépecha)
Maíz sembrado
Etsiékame (N)
M
Huichol (Wixarika)

Etsiema (N)
F
Huichol (Wixarika)
Maíz tierno
Xilonen
M/F
Nahua

Xitaima
F
Huichol (Wixarika)

Xitakame
M
Huichol (Wixarika)

Yaxal ixim
M
Tojolabal (Tojolwinik’otik)
Maíz venerado
Nacesári
M
Cora (Náayari)
Maíz verde
Xita
F
Huichol (Wixarika)
Maizal
Iximaltik
M
Tojolabal (Tojolwinik’otik)
Manantial
Ameyaltzin
M
Nahua

Ja’sít
M
Kiliwa (Ko’lew)

Séneca
M
Mayo (Yoreme)
Mano poderosa
Kabah (N)
F
Maya  (Maya’wiinik) Mar

Baawe
M
Yaqui (Yoreme)

Haramara
M
Huichol (Wixarika)

‘Ja’tay
M
Kiliwa (Ko’lew)

Kaknab
M
Maya (Maya’wiinik)

Nisdao’
M
Zapoteco (Binnizá)

Polo
M
Quiché
Mariposa
Akatowari
F
Guarijío (Warihó)

Baa sébori
F
Mayo (Yoreme)

Baiseeboli
F
Yaqui (Yoreme)

Jok’mar
F
Tepehuano (O’dam)

Nacarópari
F
Tarahumara (Rarámuri)

Parakata
F
Purépecha (P’urépecha)
Mariposa blanca
Parákat urápiti 30
F
Purépecha (P’urépecha)
Mata de maíz
Piráni khéri
F
Purépecha (P’urépecha)
Mazorca
Ábari
F
Mayo (Yoreme)

Ikuyá
F
Huichol (Wixarika)

Thúwi
F
Matlatzinca
Mazorca con hojas
Noane
F
Popoloca
Mazorca de maíz
Xani’ni
F
Purépecha (P’urépecha)
Mediodía
Rahuirí
M
Tarahumara (Rarámuri)

Tukari
M
Huichol (Wixarika)
Mérito
Nahil
M
Maya (Maya’wiinik)
Mezquite
Juupa
M
Mayo (Yoreme)

Tirisekua
M
Purépecha (P’urépecha)

Upara
M
Guarijío (Warihó)
Milpa
Ab’iix
F
Quiché

Avan
F
Cakchiquel (Cachiquero)

Cam
F
Popoluca (Núntahá´yi o Tuncapxe)

Hiñua
F
Pame (Xi’ui)

Jariema
F
Huichol (Wixarika)

Jauhuer’
M
Huichol (Wixarika)

Laynaka
F
Chontal de Oaxaca (Lopimaye)

Mocama
F
Popoluca (Núntahá´yi o Tuncapxe)

Täccam
M
Mixe (Ayuuk)

Tpa’u’
F
Kiliwa (Ko’lew)

Waasa
F
Yoreme (Yaqui)

Yela
F
Zapoteco (Binnizá)
Milpa sembrada
Potcam
M
Mixe (Ayuuk)

Yaxcol
F
Maya (Maya’wiinik)
Milpero
Chenol
M
Cakchiquel (Cachiquero)
Montaña
Kawi
M/F
Yaqui (Yoreme)

Naxi
F
Mazateco (Ha shuta enima)

Tzalamab’aj
F
Quiché
Montaña
Ürive’éme
F
Huichol (Wixarika)

Uweey jak
F
Kiliwa (Ko’lew)
Mora
Siráni
F
Purépecha (P’urépecha)
Morado
Ta’lawie
M
Huichol (Wixarika)
Mujer blanca
Iztaccíhuatl
F
Nahua
Mujer culebra
Cihuacoatl
F
Nahua
Mujer flor
Seahaumut
F
Yaqui (Yoreme)
Mujer guerrera
Yaocihuatl
F
Nahua
Mujer hermosa
Quetzalcihuatl
F
Nahua
Mundo
Ania
M
Yaqui (Yoreme)

Chahuí
M
Tarahumara (Rarámuri)

Huya ania
M
Yaqui (Yoreme )

Kiekari
M
Huichol (Wixarika)

‘Maat
M/F
Kiliwa (Ko’lew)

Nasacopac
M/F
Chol (Winik)

Nuniháni
M
Matlatzinca

Xecah
M
Cakchiquel (Cachiquero)

Xi’mhai
M/F
Otomí (Hñähñü)
Mundo de la noche
Tuka ania
M
Yaqui (Yoreme)
Mundo del hombre
Yoania
M
Yaqui (Yoreme)

Comentarios

Entradas populares